शेवटचे अपडेट:
मिल्कीपूर पोटनिवडणूक, राजकीय विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की, भाजपसाठी प्रतिष्ठेच्या लढाईपेक्षा कमी नाही, विशेषत: एप्रिल-जूनच्या सार्वत्रिक निवडणुकीत समाजवादी पक्षाकडून फैजाबाद लोकसभेची जागा गमावल्यानंतर. निवडणूक आयोगाने अद्याप निवडणुकीचे वेळापत्रक जाहीर केलेले नाही…अधिक वाचा
गेल्या महिन्यात झालेल्या यूपी पोटनिवडणुकीत भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीएने 9 पैकी 7 जागा जिंकल्या. (प्रतिनिधित्वात्मक प्रतिमा/PTI)
गेल्या महिन्यात यश मिळवत आहे उत्तर प्रदेश पोटनिवडणूकजिथे त्यांनी नऊ पैकी सात जागा मिळवल्या, तिथे भारतीय जनता पक्षाने आता मिशन मिल्कीपूरवर आपले लक्ष केंद्रित केले आहे. उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी मंत्री आणि पक्षाच्या कार्यकर्त्यांना अयोध्येतील महत्त्वाच्या मिल्कीपूर मतदारसंघात मतदानाची तयारी आणि मतदार संघटित करण्याचे निर्देश दिले आहेत जे पोटनिवडणुकीची तयारी करत आहेत. भाजपने “बातेंगे तो काटेंगे” (आम्ही विभाजित झालो तर आमची कत्तल केली जाईल) सारख्या घोषणा देऊन हिंदू एकतेवर जोर देण्याची योजना आखली असताना, समाजवादी पक्षाने आपल्या “पिछडा दलित अल्पसंख्याक” (PDA) रणनीतीने आपला गड कायम ठेवण्याचे ध्येय ठेवले आहे.
मिल्कीपूर पोटनिवडणूक, राजकीय विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की, भाजपसाठी प्रतिष्ठेच्या लढाईपेक्षा कमी नाही, विशेषत: एप्रिल-जूनच्या सार्वत्रिक निवडणुकीत समाजवादी पक्षाकडून फैजाबाद लोकसभेची जागा गमावल्यानंतर. पराभवाचा बदला घेण्यासाठी भगव्या पक्षाची नजर या दलितबहुल विधानसभा जागेवर आहे. आणि योगी आदित्यनाथ यांच्या नेतृत्वाखालील भाजप सरकार कोणतीही संधी घेण्याच्या मनस्थितीत नाही हे मुख्य कारण आहे. यूपीच्या मुख्यमंत्र्यांच्या निवासस्थानी नुकत्याच झालेल्या मंत्रिपरिषदेच्या बैठकीत 2025 च्या महाकुंभानंतर मिशन मिल्कीपूर हा दुसरा सर्वाधिक चर्चेचा मुद्दा असल्याचे पक्षाच्या सूत्रांचे म्हणणे आहे.
कुंदरकी सूत्र
“योगीजींनी पक्षाच्या कार्यकर्त्यांना मिल्कीपूरमध्ये तळ ठोकण्याचे, लोकांशी जोडलेले राहण्याचे आणि भाजप सरकारने केलेल्या योजना आणि विकास कामांची जनतेला जाणीव करून देण्याचे निर्देश दिले आहेत,” असे पक्षाच्या एका वरिष्ठ नेत्याने सांगितले.
मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी त्यांच्या मंत्र्यांना “कुंडरकी फॉर्म्युला” लागू करण्यास सांगितले, जिथे समाजाच्या सर्व स्तरातील लोकांनी भाजपला पोटनिवडणुकीत पाठिंबा दिला आणि 31 वर्षानंतर पक्षाला जागा जिंकण्यास मदत केली. “मंत्र्यांना संपर्क साधण्यास सांगण्यात आले पक्षाने कुंडर्कीमध्ये केल्याप्रमाणे समाजातील सर्व घटकांना मदत करा आणि त्यांना जात-धर्माचा विचार न करता सर्व समाजातील लोकांचा पाठिंबा मिळेल याची खात्री करा,” ज्येष्ठांनी नेता म्हणाला.
मुरादाबाद येथील मुस्लिमबहुल कुंडरकी जागेवर भाजपने निर्णायक विजय मिळवला, जो परंपरेने सपाचा बालेकिल्ला आहे. भाजपचे रामवीर ठाकूर 1.4 लाखांहून अधिक मतांनी विजयी झाले, त्यांनी त्यांचे सर्वात जवळचे प्रतिस्पर्धी, तीन वेळा आमदार आणि सपा उमेदवार हाजी रिझवान यांचा पराभव केला, ज्यांची जामीन रक्कम जप्त करण्यात आली होती. रामवीर यांना 1,44,791 मते मिळाली, तर रिझवान यांना केवळ 25,580 मते मिळाली. सिंग हे मुस्लिमबहुल जागेवरून एकमेव हिंदू उमेदवार असल्याने इतिहास रचला.
भाजपच्या विजयामागे मुस्लिम मतांचे विभाजन हे मुख्य कारण असल्याचे यूपीच्या राजकीय निरीक्षकांनी सांगितले. “भाजपचे रामवीर ठाकूर हे कुंडार्कीमधून एकमेव हिंदू उमेदवार होते, तर सपासह इतरांनी मुस्लिमांना उमेदवारी दिली. भारतीय निवडणूक आयोगाच्या आकडेवारीवरून मुस्लिम मतांमध्ये फूट पडल्याचे स्पष्टपणे दिसून येते, ज्यामुळे भाजपचा विजय झाला आणि सपा उमेदवाराचा पराभव झाला. सपाचे मोहम्मद रिझवान यांना २५,५८० मते, आझाद समाज पक्षाचे चांद बाबू यांना १४,२०१ मते, बहुजन समाज पक्षाच्या रफतुल्ला यांना १,०९९ मते मिळाली, तर इतर सात अपक्ष मुस्लिम उमेदवार होते, असे राजकीय निरीक्षक आणि राज्यशास्त्र विभागाचे प्रमुख शशिकांत पांडे यांनी सांगितले. भीमराव आंबेडकर विद्यापीठ, लखनौ.
तारीख जाहीर करायची आहे
अमेठी आणि सुलतानपूरच्या सीमेवर अयोध्येत येणाऱ्या मिल्कीपूरमध्ये पोटनिवडणूक होणार आहे, त्याचे आमदार अवधेश प्रसाद फैजाबाद (अयोध्या) येथून खासदार म्हणून निवडून आल्यानंतर. यूपीच्या 10 रिकाम्या विधानसभा जागांसाठी गेल्या महिन्यात पोटनिवडणूक जाहीर करताना, भारतीय निवडणूक आयोगाने (ECI) मिल्कीपूर या जागेवरून २०२२ ची विधानसभा निवडणूक लढवलेले भाजप उमेदवार बाबा गोरखनाथ यांनी दाखल केलेल्या रिट याचिकेनंतर वगळले. बाबा गोरखनाथ यांनी समाजवादी पक्षाचे (एसपी) उमेदवार अवधेश प्रसाद यांच्या विजयाला आव्हान दिले आणि त्यांच्या नामांकनादरम्यान सादर केलेल्या कागदपत्रांच्या सत्यतेबद्दल चिंता व्यक्त केली. त्यांनी याचिका मागे घेतल्याने मिल्कीपूरमधील पोटनिवडणुकीचा मार्ग मोकळा झाला. मात्र, निवडणूक आयोगाने अद्याप मिल्कीपूरच्या निवडणुकीचे वेळापत्रक जाहीर केलेले नाही. सपाने अवधेश प्रसाद यांचा मुलगा अजित याला मतदारसंघातून उमेदवारी जाहीर केली आहे, तर भाजपने अद्याप मिल्कीपूरमधून उमेदवार जाहीर केलेला नाही. या जागेवर सुमारे 3.5 लाख मतदार आहेत, त्यापैकी एक लाखांहून अधिक दलित आहेत, तर 80,000 हून अधिक यादव आणि मुस्लिम आहेत. ब्राह्मण आणि ठाकूर मतदारांची संख्या सुमारे 1 लाख आहे.
राजकीय निरीक्षकांनी हे मान्य केले आहे की भाजपचे मिशन मिल्कीपूर हे वचन पाळत असताना, त्यांना मोठ्या आव्हानांचाही सामना करावा लागतो. फैजाबादचे ज्येष्ठ पत्रकार आणि राजकीय निरीक्षक बलराम तिवारी यांनी सांगितले की, गेल्या काही महिन्यांत अयोध्येतील जनमानसात लक्षणीय बदल झाला आहे. तसेच, नुकत्याच झालेल्या पोटनिवडणुकीत भाजपच्या सरासरीपेक्षा वरच्या कामगिरीने पक्षाच्या कार्यकर्त्यांमध्ये उत्साह संचारला आहे आणि लल्लू सिंग यांना फैजाबादमधून लोकसभा निवडणुकीत उभे करण्याच्या निर्णयाविरोधात त्यांचा कथित नाराजीही कमी झाली आहे. तिवारी म्हणाले की, भाजप मिल्कीपूरचे माजी आमदार बाबा गोरखनाथ, पासी यांना उमेदवारी देऊ शकते, जे 2022 मध्ये सपाच्या अवधेश प्रसाद यांच्याकडून फक्त 13,000 मतांनी पराभूत झाले होते. उल्लेखनीय म्हणजे, 2017 मध्ये, तत्कालीन 32 वर्षांच्या गोरखनाथ यांनी 72 वर्षीय प्रसाद यांचा 26,000 हून अधिक मतांनी पराभव केला, हा विजय उत्तर प्रदेशमध्ये भाजपचा मोठा विजय आणि योगी आदित्यनाथ यांच्या मुख्यमंत्रीपदी उदयास आला.
भाजपने आपला पाय रोवण्याचे उद्दिष्ट ठेवले असले तरी समाजवादी पक्षाने (SP) अवधेश प्रसाद यांचा मुलगा अजित या पासी याला उमेदवारी दिली असून, या लढतीचे रूपांतर “पशी विरुद्ध पासी” या लढतीत झाले आहे. यावेळी, बसपानेही पोटनिवडणूक लढविण्याचा निर्णय घेतला आहे. , तर चंद्रशेखर आझाद यांचे एएसपी उमेदवार उभे करणार असल्याने स्पर्धा तीव्र होणार आहे दलित आणि ओबीसी लोकसंख्या असलेल्या मिल्कीपूरमध्ये बसपा आणि एएसपीची उपस्थिती भाजप आणि सपा या दोन्ही मतदारांसाठी निवडणूक लढाई अधिक गंभीर बनवू शकते, असे राजकीय निरीक्षकांचे म्हणणे आहे.