केंद्राने गेल्या वर्षी जूनमध्ये पहिल्यांदा शांतता पॅनेलची स्थापना केली होती, परंतु मणिपूरचे मुख्यमंत्री एन बिरेन सिंग यांचा भाग असल्याने कुक्यांनी ते नाकारले. (प्रतिमा: PTI/फाइल)
उच्चस्तरीय बैठकीला नागा नेते देखील उपस्थित राहतील, जी 3 मे 2023 नंतरची पहिली बैठक असेल, ज्यामध्ये दोन लढाऊ समुदाय जातीय संघर्षावर तोडगा काढण्यासाठी टेबलावर बसतील.
मणिपूरसाठी महत्त्वपूर्ण वाटचाल म्हणून, गृह मंत्रालय मंगळवारी (15 ऑक्टोबर) दिल्लीत कुकी आणि मेईटीस यांच्याशी शांतता चर्चा करेल. या बैठकीसाठी वादग्रस्त राज्यातील नागा नेत्यांनाही आमंत्रित करण्यात आले आहे.
3 मे 2023 नंतर ही पहिलीच वेळ असेल जेव्हा दोन लढाऊ समुदाय जातीय संघर्षांवर तोडगा काढण्यासाठी टेबलावर बसतील. सूत्रांनी सांगितले सीएनएन-न्यूज १८ सध्या बैठकीचा कोणताही निश्चित अजेंडा नाही.
“दोन्ही बाजूंमधील ही एक मुक्त चर्चा असेल,” मेईटीच्या एका नेत्याने सांगितले सीएनएन-न्यूज १८.
राज्यमंत्री, आमदार आणि विधानसभा अध्यक्षांनाही निमंत्रित करण्यात आले आहे. सूत्रांनी पुढे सांगितले की, काही नेते, जे गृह मंत्रालय आणि आयबी अधिकाऱ्यांसह उच्चस्तरीय बैठकीत भाग घेण्याची शक्यता आहे, त्यात आमदार थोंगम बिस्वजित, स्पीकर थोकचोम सत्यब्रता, मंत्री थौनाओजम बसंतकुमार, खोंगबंताबम इबोमचा, डॉ सपम रंजन, थोकचोम राधेश्याम, टोंगब्रमबिंद्रो यांचा समावेश आहे. इतर
सोमवारी (१४ ऑक्टोबर) उशिरापर्यंत कुकी समाजाने आपली भूमिका ठरवण्यासाठी अंतर्गत बैठका घेतल्या. लेटपाओ हाओकिप, पाओलियनलाल हाओकिप आणि हाओहोलेट किपगेन यांसारखे नेते हे त्या समुदायातील आहेत ज्यांना मीटिंगसाठी आमंत्रित केले आहे.
एका कुकी नेत्याने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले की, कुकी-झो आमदारांची आतापर्यंतची भूमिका “नागा आमदारांसह मणिपूर सरकारशी चर्चा न करण्याची आहे. पण (चर्चा करा) फक्त केंद्राशी”.
गेल्या वर्षी 10 जून रोजी केंद्राने शांतता समितीची स्थापना केली होती परंतु मुख्यमंत्री एन बिरेन सिंह यांचा भाग असल्याचे कारण देत कुक्यांनी ती नाकारली. नागा भाजपचे आमदार डिंगंगलुंग गंगमेई यांच्या अध्यक्षतेखाली बिरेन सिंग यांनी केलेला दुसरा उपक्रमही नॉन-स्टार्टर होता.
केंद्राला मात्र आशा होती की यावेळी 10 पैकी सहा कुकी आमदार शांतता चर्चेत सामील होतील. नागा पक्षाचे प्रतिनिधित्व अवांगबो न्यूमाई, एल डिखो आणि राम मुइवा हे करतील.
माव आमदार डिखो यांनी सांगितले सीएनएन-न्यूज १८ की त्याला सकारात्मक परिणामाची खरोखरच आशा आहे. “या उपक्रमाची चांगली गोष्ट म्हणजे सर्व समुदायांना आमंत्रित करण्यात आले आहे. Meitei आणि Kukis हे प्राथमिक भागधारक आहेत, नागा समुदाय शांततेसाठी आवश्यक असलेली कोणतीही पावले सुलभ करण्यासाठी येथे आहे,” तो म्हणाला.
दिल्लीतील चर्चेचे नेतृत्व करणारे केंद्र शांतता प्रयत्नांना आवश्यक असणारा धक्का देऊ शकेल, अशी आशाही मेईटीच्या एका नेत्याने व्यक्त केली. “आम्ही सगळे भाऊ आहोत. जे काही घडले ते झाले. आपल्याला काही सकारात्मक पावले उचलण्याची गरज आहे. दोन्ही बाजूंनी व्यक्त व्हायलाच हवे,” असे मेईटी बाजूच्या एका आमदाराने सांगितले, ज्यांना चर्चेसाठी आमंत्रित करण्यात आले आहे.