न्यू यॉर्क7 पूर्वी
- लिंक लिंक
फ्रान्सचे राष्ट्राध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांनी UNSC (युनायटेड नेशन्स सिक्युरिटी कौन्सिल) मध्ये भारताच्या स्थायी सदस्यत्वाचे समर्थन केले आहे. गुरूवार, 25 सप्टेंबर रोजी युनायटेड नेशन्स जनरल असेंबली (UNGA) ला भाषण मॅक्रॉन की फ्रांस UNSC मध्ये स्थायी सदस्यांची संख्या वाढवण्यास समर्थन देतो.
भारता अधिकारी, मॅक्रॉन यांनी जर्मनी, मागास, 2 ब्राझील आणि आफ्रिकन देशांना UNSC मध्ये सदस्य आहेत. यूएनएसला सर्वसमावेशक बनवण्यासाठी त्यांनी हे आवश्यक पाऊल म्हटले आहे. याशिवाय मॅनक्रॉन यांनी दिलेल्या कामात बदल करण्याची गरज असल्याने याबद्दल बोलले.
विधान, 21 सप्टेंबर रोजी क्वाड देशांनी जारी केलेल्या संयुक्त निवेदनात त्यांनी UNSC मध्ये विरोध करण्यास सांगितले होते. हा आफ्रिकन, आशियाई, लॅटिन अमेरिकन आणि कॅरिबियन देशांचा समावेश असल्याचे उल्लेख आले.
UNSC 5 स्थायी सदस्य आहेत – अमेरिका, ब्रिटन, फ्रान्स, फ्रान्समध्ये आणि चीन. यापैकी 4 देश भारताला स्वतःस तयार आहेत, मात्र चीन अडसर ठरत आहे.
भारताला UNSC मध्ये स्थायी सदस्यत्व हवे आहे? युनायटेड नेशन्स सिक्युरिटी कौन्सिल किंवा UNSC संयुक्त राष्ट्रांच्या सहा प्रमुख हे अंग एक आहे. ही संयुक्त राष्ट्राची सर्वात शक्तिशाली संस्था आहे. तुमची शांतता आणि सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी आणि यूएन चार्टमध्ये कोणतेही बदल करण्याची परवानगी द्या.
काही प्रकरणांमध्ये UNSC किंवा शांतता आणि सुरक्षा राखून पुनर्संचयित करण्यासाठी प्रतिबंध किंवा शक्तीचा वापर करू शकते. भारत जर यूएनएससी चा स्थायी सदस्य तर कोणत्याही मोठ्या मुद्द्यावर त्याची संमती आवश्यक असेल.
सुरक्षा व्यवस्था एकूण 15 सदस्य देश आहेत, 5 स्थायी (पी-5) आणि 10 अस्थायी आहेत. स्थायी सदस्य अमेरिका, ब्रिटन, फ्रान्स, सदस्य आणि चीन यांचा समावेश आहे. स्थायी सदस्य कोणत्याही कोणत्याही देशाशी संबंधित असा निर्णय घेईल तर तो व्हेटो पॉवर वापरून तो मान्य करू शकतो.
UNSC मध्ये सहाव्या स्थायी सदस्यत्व भारतासाठी सर्वात मोठे प्रबळ दावेदार
- १७% लोकसंख्या राहते. 142 कोटी लोकसंख्येसह भारत हा सर्वाधिक लोकसंख्येचा देश आहे. UNSC मध्ये एवढ्या मोठ्या लोकसंख्येचे प्रतिनिधित्व आवश्यक आहे.
- गेल्या दशकात भारताचा सरासरी वार्षिक विकास दर ७% पेक्षा जास्त आहे. चीन इतर कोणत्याही मोठ्या देशाच्या हे प्रमाण सर्वाधिक आहे. या आर्थिक सामर्थ्याकडे UNSC मध्ये कोणत्याही बाजूने नाही.
- भारत हा अणु आहे, पण तो त्याला दाखवत नाही. भारताचा सुरक्षा घटक समावेश तो अण्वस्त्र नि:शस्त्रीकरण कार्यक्रमात महत्त्वाची भूमिका घेऊ शकतो.
- ‘अटलटिक कौन्सिल या अंतथिंक टँकच्या सर्वेक्षणानुसार, पुढील दशकात UNSC चा विस्तार हा भारताला सर्वाधिक राजकारणीतील. तज्ञांनी केलेल्या सर्वेक्षणानुसार, भारताचा स्थायी सदस्य 26% असेल.
भारताच्या सदस्यत्वाचा चीन हा सर्वात मोठा अडथळा UNSC 5 स्थायी सदस्य आहेत – अमेरिका, ब्रिटन, फ्रान्स, फ्रान्समध्ये आणि चीन. यापैकी भारताला माझ्यासाठी तयार आहेत, आपण चीनला भारताला राष्ट्र 4 सर्वात शक्तिशाली देशामध्ये प्रवेश करा असे वाटत नाही. युनायटे नेशन्स सिक्युरिटी कौन्सिलमध्ये कोणतीही सहमती देण्यासाठी सर्व 5 स्थायी देशांची खात्री असणे आवश्यक आहे.
फ्रान्स, अमेरिका, भारत आणि ब्रिटने आपली संमती दाखवली असली तरी चीन विविध सबबी सांगून स्थायी सदस्यत्वाला विरोध करत आहे. तर भारताने चीनला UNSC चा स्थायी सदस्य होण्यासाठी आपला हक्क दिला होता.