उन्हाळ्यात डिहायड्रेशनचा धोका लक्षणीयरीत्या वाढतो. तीव्र सूर्यप्रकाश आणि जास्त घाम येणे यामुळे शरीरात पाण्याची कमतरता निर्माण होऊ शकते ज्यामुळे डिहायड्रेशन होते. यामुळे आरोग्याला खूप नुकसान होऊ शकते. म्हणून, डिहायड्रेशनची लक्षणे ओळखणे महत्वाचे आहे. तहान लागण्याव्यतिरिक्त डिहायड्रेशनची लक्षणे कोणती आहेत ते जाणून घेऊया.
उन्हाळ्यात तापमान वाढल्यामुळे शरीरातून मोठ्या प्रमाणात घाम येतो. या दरम्यान जर शरीरातील पाणी कमी झाले तर Dehydration ची समस्या निर्माण होऊ शकते. ज्यामुळे शरीराला गंभीर धोका निर्माण होऊ शकतो.
जर लोक डिहायड्रेशन म्हणजे फक्त तहान लागणे, इतकंच समजत असाल तर याचे इतर लक्षणे देखील समजून घेणं गरजेचं आहे. त्यामुळे Dehydration च्या इतर लक्षणांकडे डोळसपणे पाहणे गरजेचे आहे.
डिहायड्रेशनची इतर लक्षणे
तोंड आणि त्वचेचा कोरडेपणा
डिहायड्रेशनची सर्वात सामान्य लक्षणे म्हणजे कोरडे तोंड आणि खडबडीत त्वचा. जेव्हा शरीरात पाण्याची कमतरता असते तेव्हा लाळेचे उत्पादन कमी होते, ज्यामुळे तोंड कोरडे पडते. तसेच, त्वचेची लवचिकता कमी होते आणि ती कोरडी होते.
डोकेदुखी आणि चक्कर येणे
थकवा आणि अशक्तपणा जाणवणे
पाण्याअभावी शरीराची ऊर्जा पातळी कमी होते, ज्यामुळे कोणतेही कठोर परिश्रम न करता थकवा आणि अशक्तपणा जाणवू लागतो. लहान-लहान कामे करतानाही आळस वाटू लागतो.
स्नायू पेटके
डिहायड्रेशनमुळे शरीरातील इलेक्ट्रोलाइट्स (सोडियम, पोटॅशियम) चे संतुलन बिघडते, ज्यामुळे स्नायूंमध्ये पेटके किंवा वेदना होऊ शकतात. विशेषतः उन्हाळ्यात जास्त घाम आल्यामुळे ही समस्या वाढते.
लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण
मेंदूचा सुमारे ७५% भाग पाण्याने बनलेला असतो. शरीरात पाण्याची कमतरता असल्यास लक्ष केंद्रित कमी होते, चिडचिड वाढते आणि विचार करण्याची क्षमता देखील प्रभावित होऊ शकते.
खूप भूक लागणे
बऱ्याचदा तहान भूक समजली जाते. जर तुम्हाला वारंवार भूक लागत असेल तर तुमच्या शरीराला पाण्याची गरज असू शकते.
हृदयाचे ठोके वाढणे
पाण्याअभावी रक्ताचे प्रमाण कमी होते, ज्यामुळे हृदयाला जास्त काम करावे लागते आणि हृदयाचे ठोके वाढतात.
डिहायड्रेशन कसे टाळावे?
भरपूर पाणी प्या – दिवसातून किमान ८-१० ग्लास पाणी प्या.
इलेक्ट्रोलाइट पेये घ्या – नारळ पाणी, ओआरएस किंवा लिंबू पाणी पिऊन इलेक्ट्रोलाइट्सची कमतरता भरून काढा.
फळे आणि भाज्या खा – टरबूज, काकडी, संत्री यांसारख्या फळांमध्ये पाण्याचे प्रमाण जास्त असते.
कॅफिन आणि अल्कोहोल टाळा – ते डिहायड्रेशन वाढवू शकतात.
जास्त उन्हात जाणे टाळा – उन्हाळ्यात सावलीत रहा आणि हलके कपडे घाला.
(Disclaimer – वरील माहिती सामान्य संदर्भांवरून घेण्यात आली आहे. ‘झी २४ तास’ याची खातरजमा करत नाही. यामधून कोणत्याही प्रकारच्या उपचाराचा दावा केला गेलेला नाही. कुठलीही लक्षणं जाणवल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.)