Liver Disease: तुमच्या रक्तगटातच तुम्हाला होणाऱ्या आजाराचं रहस्य दडलंय, असं तुम्हाला कोणी सांगितलं तर? कोणत्या रक्तगटाला आजाराचा धोका जास्त असतो? याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
नवीन वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, रक्तगट A असणाऱ्या व्यक्तींना ऑटोइम्यून यकृत रोगांचा धोका जास्त असतो. हा अभ्यास जर्नल फ्रंटियर्समध्ये प्रकाशित झालाय. त्यात रक्तगट आणि यकृताच्या आरोग्याशी असलेल्या नात्याचा अभ्यास करण्यात आलाय. रक्तगट A असणाऱ्यांच्या रोगप्रतिकारशक्ती प्रणाली स्वतःच्या यकृतावर हल्ला करू शकते, ज्यामुळे यकृताचे नुकसान होऊन सिरोसिस, कर्करोग किंवा अपयश होऊ शकते. दुसरीकडे रक्तगट B असणाऱ्यांना गंभीर यकृत रोगांचा धोका थोडा कमी असतो, असेही संशोधनात म्हटलंय. हा अभ्यास रक्तगटाच्या आधारे आरोग्य जोखीम समजून घेण्यास मदत करतो.
काय निघाला निष्कर्ष?
रक्तगट A असणाऱ्या लोकांना ऑटोइम्यून यकृत रोगांचा धोका 20-30 टक्क्यांनी जास्त आहे. यात रोगप्रतिकारशक्ती प्रणाली चुकून यकृताच्या पेशींवर हल्ला करते, ज्यामुळे यकृतात सूज येते आणि हळूहळू नुकसान होते, असे जर्नल फ्रंटियर्समध्ये प्रकाशित या अभ्यासात असे आढळले. रक्तगट O नसणाऱ्या व्यक्तींना म्हणजेच रक्तगट A, B किंवा AB असलेल्यांना रक्त गोठवण्याचे घटक जास्त सक्रिय असतात, ज्यामुळे यकृतातील रक्तप्रवाहावर थोडा परिणाम होऊ शकतो. मात्र रक्तगट B असणाऱ्यांना गंभीर स्थितीचा धोका कमी आहे. हा अभ्यास अनेक रुग्णांच्या डेटावर आधारित आहे. ज्यातून रक्तगट आणि यकृत आरोग्य यांच्यातील संबंध स्पष्ट होतो. =
ऑटोइम्यून यकृत रोग म्हणजे काय?
ऑटोइम्यून यकृत रोग हे दुर्मीळ असले तरी गंभीर असतात. उदाहरणार्थ, ऑटोइम्यून हिपेटायटिस (AIH) मध्ये रोगप्रतिकारशक्ती यकृताच्या पेशींना नष्ट करते, ज्यामुळे सूज आणि दीर्घकाळाचे नुकसान होते. दुसरा रोग म्हणजे प्रायमरी बिलियरी कोलॅंगायटिस (PBC), ज्यात यकृतातील पित्तवाहिन्या हळूहळू खराब होतात. रक्तगट A असणाऱ्यांना AIH चा धोका जास्त, तर B असणाऱ्यांना PBC चा धोका थोडा कमी आहे. हे रोग सुरुवातीला लक्षणे दाखवत नाहीत. पण वेळीच शोधले नाहीत तर लिव्हर फेल होऊ शकते. हे रोग अनुवांशिक असतात, असेही संशोधनात म्हटलंय.
इतर रोगांचे नाते
रक्तगट O नसणाऱ्यांमध्ये वॉन विलिब्रँड फॅक्टर म्हणजेच एक रक्त गोठवण्याचा घटक जास्त असतो. यामुळे यकृतातील रक्तप्रवाहावर हलका परिणाम होऊ शकतो, पण हा मोठा धोका नाही. रक्तगट A असणाऱ्यांना ऑटोइम्यून हल्ल्याचा धोका जास्त असल्याने, त्यांचे यकृत अधिक संवेदनशील असते. वैज्ञानिकांनी वर्षानुवर्षे रक्तगट आणि इतर रोगांचे नाते शोधले आहे, आणि हा अभ्यास त्याला दुजोरा देतो.
प्रतिबंध कसे करणार?
रक्तगट A किंवा B असणाऱ्यांनी नियमित यकृत चाचण्या कराव्यात, विशेषतः कुटुंबात यकृत रोगाची पार्श्वभूमी असेल तर नक्की चाचणी करा. सुरुवातीला शोधल्यास औषधे आणि जीवनशैली बदलांमुळे रोग नियंत्रणात येऊ शकतो. अभ्यासानुसार, अनुवांशिक घटक समजून घेतल्यास भविष्यात प्रतिबंधक योजना तयार करता येतील. या रोगाच प्रमाण कमी असले तरी, वेळीच उपचार न केल्यास यकृत कर्करोग किंवा अपयश होऊ शकते. डॉक्टरांना रक्तगटाची माहिती देऊन तपासणी करणे महत्त्वाचे असल्याचे संशोधनात म्हटलंय.
अभ्यासाचे महत्त्व
रक्तगटाच्या आधारे जोखीम ओळखण्यास मदत करत असल्याने हा अभ्यास क्रांतिकारी आहे. ऑटोइम्यून रोग अंडरडायग्नोज्ड असतात, म्हणजे बरेचदा उशिरा सापडतात. वैज्ञानिक आता आणखी मोठ्या अभ्यास करत आहेत ज्यात जीन आणि पर्यावरणीय घटकांचा समावेश असेल. रक्तगट A असणाऱ्यांनी सतर्क राहावे आणि वार्षिक तपासणी करावी. यामुळे दीर्घायुष्य आणि निरोगी यकृत मिळू शकते, असा सल्ला रिसर्चर देतात.
FAQ
प्रश्न: नव्या अभ्यासानुसार कोणत्या रक्तगटाच्या लोकांना यकृताच्या ऑटोइम्यून आजारांचा जास्त धोका आहे?
उत्तर: रक्तगट A असणाऱ्या व्यक्तींना ऑटोइम्यून यकृत रोगांचा (जसे AIH आणि PBC) धोका २०-३० टक्क्यांनी जास्त आहे. याउलट, रक्तगट B असणाऱ्यांना हा धोका थोडा कमी आहे.
प्रश्न: ऑटोइम्यून यकृत रोग म्हणजे नेमके काय असतात आणि ते का गंभीर असतात?
उत्तर: या रोगांमध्ये स्वतःची रोगप्रतिकार शक्ती चुकून यकृतावर हल्ला करते, ज्यामुळे यकृतात सूज येते आणि हळूहळू नुकसान होते. वेळीच उपचार न झाल्यास यकृत अपयश, सिरोसिस किंवा यकृताचा कर्करोग होऊ शकतो.
प्रश्न: रक्तगट A असणाऱ्यांनी यकृताच्या आरोग्यासाठी काय काळजी घ्यावी?
उत्तर: रक्तगट A असणाऱ्यांनी दरवर्षी यकृताच्या चाचण्या (LFT) कराव्यात, विशेषतः कुटुंबात यकृताचा आजार असेल तर. निरोगी आहार, व्यायाम आणि डॉक्टरांना आपला रक्तगट सांगून नियमित तपासणी करणे महत्त्वाचे आहे; यामुळे आजार लवकर पकडला जाऊन उपचार शक्य होतात.