देव आनंदसारखे दिसण्यासाठी चाहते दात पाडून घ्यायचे: ‘गाईड’ बनवल्यावर लोक म्हणाले- वेडा झालास का, बरबाद होशील

देव आनंद. हिंदी चित्रपटसृष्टीतील एक असा स्टार ज्याची लोकप्रियता भारतातच नाही तर परदेशातही होती.

लाहोरमधून ग्रॅज्युएट झाल्यानंतर देव आनंद 1943 मध्ये खिशात 30 रुपये घेऊन मुंबईत आले आणि नंतर सुपरस्टार झाले. 3 डिसेंबर 2011 रोजी त्यांचे निधन झाले.

आज देव आनंद यांच्या 101 व्या जयंतीनिमित्त त्यांच्याविषयीचे रंजक किस्से पाहूया…

कथा 1: जेव्हा देव आनंद यांच्यासारखे हसण्यासाठी चाहते दात पाडू लागले

1943 मध्ये देव आनंद लाहोरहून मुंबईत आले तेव्हा सुरुवातीला त्यांना कारकून म्हणून काम करावे लागले. त्यांनी ब्रिटिश सरकारच्या कार्यालयात सैनिकांची पत्रे वाचण्याचे काम केले, परंतु त्यांना ते आवडले नाही तेव्हा त्यांनी अभिनेता होण्याचा निर्णय घेतला. एके दिवशी त्यांची भेट चित्रपट निर्माते बाबुरावांशी झाली. बाबूराव देव आनंद यांची शरीरयष्टी, चाल आणि हावभाव पाहून प्रभावित झाले आणि त्यांनी त्यांना 1946 मध्ये आलेल्या ‘हम एक हैं’ चित्रपटात भूमिका दिली.

देव आनंद यांनी त्यांच्या ‘रोमान्सिंग विथ लाइफ’ या पुस्तकात याबद्दल लिहिले होते – ‘चित्रपटाच्या शूटिंगदरम्यान मला सांगण्यात आले की माझ्या दातांमध्ये अंतर आहे, त्यासाठी फिलर्स द्यावे लागतील. मी नकार दिला नाही आणि फिलर भरले, पण मला ते विचित्र वाटले. मी चित्रपटाच्या निर्मात्यांना फिलर काढण्याची विनंती केली आणि त्यांनी फिलर काढला. मला आनंद झाला की मी आहे तसाच मला लोकांनी चित्रपटांमध्ये पसंत केले.

‘हरे रामा हरे कृष्णा’, ‘जॉनी मेरा नाम’ यांसारख्या हिट चित्रपटांनंतर देव आनंद इतके प्रसिद्ध झाले की त्यांच्या दातांसारखे दात करण्यासाठी मुलंही दात पाडून घेऊ लागली.

कथा 2: जेव्हा इंडोनेशियाच्या माजी राष्ट्रपतींनी बघितले चित्रीकरण

इंडोनेशियाचे माजी राष्ट्रपती सुकर्णो हेही देव आनंदचे चाहते होते. देव आनंद यांनी त्यांच्या ‘रोमान्सिंग विथ लाइफ’ या पुस्तकात यासंबंधीचा एक प्रसंग शेअर केला आहे. ते म्हणाले होते, इंडोनेशियाचे माजी राष्ट्रपती सुकर्णो ‘काला पानी’ चित्रपटाचे शूटिंग पाहण्यासाठी आले होते.

त्या दिवशी आम्ही ‘बेखुदी में तुमको पुकारे चले गये’ गाण्याचे शूटिंग करत होतो. ते सेटवर येणार असल्याचे आम्हाला आधीच सांगण्यात आले होते. आम्ही दोन तास त्यांची वाट पाहिली, पण ते आले नाही म्हणून आम्ही गाणे शूट केले. शूटिंग संपताच राष्ट्रपती आले. आम्ही पुन्हा त्यांच्यासाठी शूट केले. शूटिंगदरम्यान त्यांनी खूप टाळ्या वाजवल्या.

जवाहरलाल नेहरूंसोबत देव आनंद.

कथा 3: देव आनंद यांचे बोलणे ऐकून जवाहरलाल नेहरू हसले

ही घटना 1947 ची आहे जेव्हा पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी देव आनंद यांना डिनरसाठी आमंत्रित केले होते. यावेळी देव आनंद यांच्यासोबत राज कपूर आणि दिलीप कुमारही उपस्थित होते. हे तिघेही खऱ्या आयुष्यात खूप जवळचे मित्र होते.

देव आनंद यांनी त्यांच्या रोमान्सिंग विथ लाइफ या पुस्तकात या भेटीची कहाणी शेअर करताना लिहिले आहे की, आम्ही त्यांना (नेहरू) भेटायला गेलो तेव्हा त्यांनी आम्हा तिघांनाही मिठी मारली. ते आजारी होते, पण तरीही ते आम्हाला खूप प्रेमळपणे भेटले. राज कपूर यांनी त्यांना विचारले, ‘पंडितजी, आम्ही ऐकले आहे की, तुम्ही कुठेही गेलात, स्त्रिया तुमच्या मागे धावायच्या.

नेहरू म्हणाले, मी तुमच्याइतका लोकप्रिय नाही. मग मी त्यांना विचारले, तुमच्या हसण्याने लेडी माउंटबॅटनला प्रभावित केले होते. हे खरे आहे का?

नेहरू जोरात हसले आणि म्हणाले, मला माझ्याबद्दलच्या या गोष्टी ऐकायला मजा येते.

तेव्हा दिलीप कुमार बोलले, पण लेडी माऊंटबॅटन यांनी स्वत: सांगितले होते की तुम्ही त्यांची कमजोरी आहात. नेहरू पुन्हा जोरात हसले आणि म्हणाले, मी या कथांवर विश्वास ठेवावा असे लोकांना वाटते.

देव आनंद यांना ‘गाइड’साठी सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्याचा तर वहिदा रहमान यांना सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्रीचा फिल्मफेअर पुरस्कार मिळाला.

कथा 4: ‘गाईड’ बनवताना लोक म्हणाले – वेडा

1965 मध्ये रिलीज झालेला ‘गाइड’ हा चित्रपट देव आनंद यांच्या करिअरमधील सर्वात मोठा चित्रपट होता. त्या काळात हा चित्रपट खूपच बोल्ड होता ज्यात विवाहबाह्य संबंध दाखवले होते. यामुळेच जेव्हा देव आनंद हा चित्रपट बनवत होते तेव्हा चित्रपटसृष्टीतील काही लोकांनी त्यांच्यावर प्रश्न उपस्थित केले होते. खुद्द देव आनंद यांनी एका मुलाखतीत ही माहिती दिली होती.

ते म्हणाले होते, जेव्हा आम्ही गाईड बनवला होता जो व्यभिचारावर होता. लोकांनी मला सांगितले की तो वेडा झाला आहे. देव स्वतःला उद्ध्वस्त करत आहे, त्याचे स्टारडम संपणार आहे. रिपोर्ट्सनुसार, जेव्हा हा चित्रपट बनला होता आणि देव आनंद यांनी फिल्म इंडस्ट्रीसाठी एक खास प्रीमियर शो आयोजित केला होता, तेव्हा अनेक सेलिब्रिटी चित्रपट पाहण्यासाठी आले होते, परंतु त्यांनी शो संपल्यानंतर एक शब्दही बोलला नाही. हा चित्रपट प्रदर्शित झाल्यावर हळूहळू त्याला सकारात्मक प्रतिसाद मिळू लागला आणि चित्रपट पाहण्यासाठी प्रेक्षकांची गर्दी होऊ लागली. आजही तो क्लासिक चित्रपट मानला जातो.

कथा 5: जेव्हा दरोडेखोराने देव आनंद यांच्या खोलीचा दरवाजा ठोठावला

1957 साल होतं जेव्हा देव आनंद ‘नौ दो ग्यारह’ या चित्रपटाचं शूटिंग करत होते. मध्य प्रदेशातील शिवपुरी येथे शूटिंग सुरू होते. त्यावेळी त्या भागात डाकूंचा वावर होता. शूटिंग पूर्ण झाल्यानंतर देव आनंदसह संपूर्ण टीम एका गेस्ट हाऊसमध्ये थांबली होती. मध्यरात्री देव आनंद यांच्या खोलीचा दरवाजा कोणीतरी वाजवला.

त्यांनी आतून विचारले – कोण आहे? आवाज आला – आम्ही अमरसिंह आहोत. देव आनंद यांनी घाबरून दार उघडले तर समोर मोठ्या मिशा असलेला एक दरोडेखोर उभा होता. देव आनंद काही बोलायच्या आधीच त्या डाकूने अभिनेत्याचा फोटो काढला आणि म्हणाला, “कृपया त्यावर सही करा.” हे ऐकून देव आनंद शुद्धीवर आले. त्यांनी लगेच त्यांचा फोटो ऑटोग्राफ केला, तो पाहून दरोडेखोर म्हणाला- देव साहेब, तुम्हाला कधी काही लागलं तर आमची आठवण ठेवा.

हरे रामा हरे कृष्णा चित्रपटात झीनत अमान आणि देव आनंद.

कथा 6: झीनत अमानने सिगारेट दिली आणि देव आनंद म्हणाले- तू हिरोईन बनशील का?

देव आनंद आणि मोठा भाऊ चेतन आनंद यांनी 1949 मध्ये नवकेतन हा बॅनर सुरू केला. त्याच्या बॅनरखाली बनवलेल्या सर्वात यशस्वी चित्रपटांपैकी एक म्हणजे 1971 चा चित्रपट ‘हरे रामा हरे कृष्णा’ ज्यामध्ये झीनत अमान देव आनंदच्या बहिणीच्या भूमिकेत दिसली होती. चित्रपटात झीनतच्या कास्टिंगमागे एक रंजक कथा आहे. वास्तविक, त्यावेळी देव आनंदच्या बहिणीची भूमिका कोणत्याही अभिनेत्रीला करायची नव्हती. देव आनंदही असा चेहरा शोधून थकले होते. त्यानंतर एका पार्टीत त्यांची नजर मिस एशियाचा किताब पटकावणाऱ्या झीनत अमानवर पडली. झीनत देव आनंद समोर बसल्या होत्या.

देव आनंद यांनी झीनतमध्ये त्यांच्या चित्रपटातील मुख्य अभिनेत्रीची प्रतिमा पाहिली. झीनत यांनी खिशातून सिगारेटचे पॅकेट आणि लायटर काढल्याचे देव आनंद यांनी पाहिले. मग त्यांनी सिगारेट ओठांवर दाबली आणि लायटरने पेटवली. जेव्हा झीनत यांची नजर देव आनंदवर पडली तेव्हा त्यांनी एक गोड स्माईल दिली आणि देव आनंद यांनाही सिगारेट देऊ केली. देव आनंद नाकारू शकले नाही. तेव्हा देव आनंद यानी त्यांना विचारले की त्या चित्रपटात काम करणार का? झीनत यांनी सिगारेटचा धूर देव आनंदच्या चेहऱ्यावर सोडला आणि त्यांच्याकडे बघतच राहिल्या. देव आनंद यांनी पुढचा प्रश्न विचारला, मी तुम्हाला स्क्रीन टेस्टसाठी कॉल करू का?

झीनत यांनी विचारले, कधी?

देव आनंद म्हणाले उद्या ये. तुला जो योग्य वेळ वाटेल तेव्हा. झीनत दुसऱ्या दिवशी स्क्रीन टेस्टसाठी गेल्या आणि अशा प्रकारे त्यांना त्यांचा पहिला चित्रपट मिळाला.

चित्रपटात झीनत अमानवर चित्रित केलेले आणि आशा भोसले यांनी गायलेले ‘दम मारो दम’ हे गाणे खूप लोकप्रिय झाले आणि झीनत मोठ्या स्टार बनल्या.

कथा 7: सीनच्या बहाण्याने सुरैय्यासोबत लग्नाचे प्लॅनिंग

देव आनंद आणि सुरैया यांच्या अपूर्ण प्रेमकथेची चित्रपटसृष्टीत खूप चर्चा झाली होती. दोघांचेही एकमेकांवर अतोनात प्रेम होते, परंतु सुरैय्याची आजी वेगळ्या धर्मामुळे या नात्याला विरोधात होती, त्यामुळे दोघांचे लग्न होऊ शकले नाही.

‘जीत’ चित्रपटाशी संबंधित एक रंजक कथा आहे. या चित्रपटातील एका दृश्यात देव आनंद आणि सुरैया यांच्या लग्नाचा सीन शूट होणार होता. सुरैय्याच्या घरच्यांच्या कडकपणाला कंटाळलेले देव आणि सुरैय्या ठरवतात की या सीनमध्ये ते खऱ्या पंडिताला बोलवतील, खऱ्या मंत्रांचे पठण केले जाईल आणि दोघांचे खरे लग्न होईल.

सेटवर सर्व व्यवस्था करण्यात आली होती. खरे पंडितही आले होते, पण त्यानंतर एका सहाय्यक दिग्दर्शकाने ही बातमी सुरैय्याच्या आजीला दिली. मग काय, सेटवर गोंधळ झाला आणि आजीने सुरैय्याला तिथून ओढले आणि जबरदस्तीने घरी नेले.

यानंतर सुरैय्याच्या आजीने लवकरात लवकर तिचे लग्न करण्याचा निर्णय घेतला, परंतु अनेक प्रयत्न करूनही सुरैय्याने इतर कोणाशीही लग्न केले नाही. देव आनंद यांनी 1954 मध्ये अभिनेत्री कल्पना कार्तिकशी लग्न केले आणि ते स्थायिक झाले.

कथा 8: जेव्हा देव आनंद गुरू दत्तच्या मृत्यूवर म्हणाले – चल उठ गुरु, कुठे निघून गेलास तू

देव आनंद आणि गुरु दत्त हे जवळचे मित्र होते, पण 1960 मध्ये त्यांच्या मैत्रीत अचानक दुरावा निर्माण झाला. देव आनंद यांचे अनेक चित्रपट फ्लॉप होत असताना त्यांनी आपल्या दिग्दर्शनातून पुढचा चित्रपट यशस्वी करण्यासाठी गुरु दत्त यांच्याकडे गेले.

पण गुरू दत्त यांनी तसे करण्यास नकार दिला आणि दुसऱ्या दिग्दर्शकाला घेण्यास सांगितले. देव आनंद हे पाहून खूप दुःखी झाले आणि त्यांनी पुन्हा कधीही गुरु दत्त यांच्याकडून मदत न मागण्याची शपथ घेतली.

वास्तविक, 1959 मध्ये गुरु दत्त यांचा ‘कागज के फूल’ चित्रपट फ्लॉप झाला आणि गुरु दत्त पूर्णपणे तुटले. ते खूप मद्यपान करू लागला. दुसरीकडे, देव आनंद यांनी स्वत:वर नियंत्रण ठेवले आणि त्यांचे चित्रपट अपयशी होऊनही प्रयत्न करत राहिले. ‘काला बाजार’ (1960), ‘जब प्यार किसी से होता है’ (1961) आणि ‘हम दोनो’ (1962) च्या यशानंतर ते पुन्हा स्टार झाले.

गुरु दत्त आणि देव आनंद.

गुरु दत्त यांना त्यांची चूक लक्षात आली आणि त्यांनी दिग्दर्शक डीडी कश्यप यांना त्यांच्या ‘माया’ चित्रपटात देव आनंद यांना नायक म्हणून कास्ट करण्याची सूचना केली.

त्यानंतर गुरू दत्त देव आनंद यांना भेटले आणि त्यांनी वहीदा रहमान अभिनीत चित्रपट बनवण्याचा सल्ला दिला. देव आनंद यांनी त्यांच्या सूचनेनुसार चित्रपट बनवण्यास आनंदाने होकार दिला, परंतु चार दिवसांनंतर 10 ऑक्टोबर 1964 रोजी गुरु दत्त यांनी झोपेच्या गोळ्या घेऊन आत्महत्या केली. गुरुदत्त यांचे शेवटचे शब्द होते, मी खूप थकलो आहे. मला थोडे झोपायचे आहे.

गुरु दत्त यांच्या आत्महत्येची बातमी ऐकून देव आनंद दु:खी झाले. त्यांनी ‘तीन देवियां’चे शूटिंग रद्द केले. गुरू दत्त यांचा मृतदेह पाहून देव आनंद रडले होते. गुरू दत्त यांचा हात धरून ते वारंवार म्हणत होते – गुरु, उठ, कुठे गेलास.

वयाच्या 88 व्या वर्षी जगाचा निरोप घेतला

देव आनंद यांचे 3 डिसेंबर 2011 रोजी वयाच्या 88 व्या वर्षी हृदयविकाराच्या झटक्याने लंडनमध्ये निधन झाले. त्यांचा शेवटचा चित्रपट चार्जशीट त्यांच्या मृत्यूच्या 2 महिन्यांनंतर प्रदर्शित झाला होता, जो त्यांनी दिग्दर्शित आणि निर्मित केला होता.