‘प्रत्येक भारतीयापर्यंत पोहोचण्यासाठी वर्षानुवर्षे संघर्ष’: आमिर खान म्हणाला- प्रत्येक भारतीयाला स्वस्त चित्रपट उपलब्ध करून देणे माझे स्वप्न, आता थिएटर जनतेच्या खिशात

२९ ऑगस्ट रोजी आमिर खानने यूट्यूबवर ‘सितारे जमीन पर’ या चित्रपटाच्या प्रदर्शनाची घोषणा केली. १ ऑगस्टपासून त्याचा चित्रपट आमिर खान टॉकीजवर फक्त १०० रुपयांना उपलब्ध होईल. दिव्य मराठीला दिलेल्या विशेष मुलाखतीत आमिरने या कल्पनेबद्दल मोकळेपणाने मत व्यक्त केले.

त्याने सांगितले की त्याला YouTube साठी सिनेमा हॉलची ‘पे पर व्ह्यू’ संकल्पना कशी सुचली. तो १५ वर्षांपासून त्याबद्दल विचार करत होता. यादरम्यान कोणती आव्हाने होती आणि त्याने एकामागून एक सर्व लिंक्स कशा जोडल्या. आता त्याचे स्वप्न पूर्ण होत आहे, त्याला लोकांना त्यांच्या कुटुंबासह, शेजाऱ्यांसह किंवा संपूर्ण गावासह परवडणाऱ्या किमतीत चित्रपट दाखवायचे आहेत.

‘सितारे जमीन पर’ हा चित्रपट विनोदाच्या एका अतिशय गंभीर मुद्द्याबद्दल बोलतो. त्याचे यश तुम्हाला कसे वाटते? या चित्रपटाद्वारे तुम्ही जो संदेश देऊ इच्छित होता तो पूर्ण झाला का?

या चित्रपटाला खूप प्रेम आणि आदर मिळाला आहे. देशातील आणि जगभरातील चित्रपटगृहांमध्ये या चित्रपटाला खूप पसंती मिळाली आहे. मी, आर.एस. प्रसन्ना, जेनेलिया आणि संपूर्ण कलाकार याबद्दल खूप आनंदी आहोत. पण सत्य हे आहे की आपल्या देशात खूप कमी चित्रपटगृहे आहेत. जेव्हा कोणताही चित्रपट यशस्वी होतो तेव्हा आपल्या देशातील फक्त २-३ टक्के लोक तो पाहू शकतात. मी हे ‘पुष्पा’, ‘अ‍ॅनिमल’, ‘दंगल’, ‘गदर-२’ सारख्या सर्वात मोठ्या यशस्वी चित्रपटांसाठी म्हणत आहे.

अशा परिस्थितीत, देशातील ९७ टक्के लोकांनी आतापर्यंत हे चित्रपट पाहिलेले नाहीत. त्यांनी चित्रपटाबद्दल ऐकले असेलच. त्यांना माहित असेल की हा एक यशस्वी चित्रपट आहे आणि लोकांना तो खूप आवडला. त्यांना चित्रपट पहायचा आहे पण चित्रपट त्यांच्यापर्यंत पोहोचला नाही. याचे कारण असे की देशभरात असे अनेक क्षेत्र आहेत जिथे थिएटर खूप दूर आहे. याशिवाय, इतरही अनेक कारणे आहेत.

‘सितारे जमीन पर’ हा एक क्रीडा विनोदी चित्रपट आहे. तो डाउन सिंड्रोम सारखा गंभीर विषय दाखवतो.

या सर्व कारणांमुळे मी एक प्रयत्न केला आहे. माझा चित्रपट प्रत्येक भारतीयापर्यंत पोहोचावा असा माझा प्रयत्न आहे. प्रत्येक भारतीयाला माझा चित्रपट परवडणाऱ्या किमतीत पाहता यावा. हे माझे स्वप्न आहे. सुमारे १५ वर्षांपूर्वी, मला जाणवले की आपण आपल्या देशातील बहुतेक लोकसंख्येपर्यंत थिएटरद्वारे पोहोचू शकत नाही. अशा परिस्थितीत आपल्याला दुसरे काही मार्ग शोधावे लागतील.

गेल्या १५ वर्षांपासून मी आपल्या देशाच्या प्रेक्षकांपर्यंत किफायतशीर मार्गाने कसे पोहोचता येईल यासाठी संघर्ष करत आहे. मला देशाच्या प्रत्येक कानाकोपऱ्यात पोहोचायचे आहे. जेव्हा मी या सर्व प्रश्नांशी झुंजत होतो, तेव्हा आपल्या आजूबाजूला काही गोष्टी बदलल्या. यामुळे, आज मला वाटते की आपण त्या दिशेने पाऊल टाकण्यास तयार आहोत. पहिला बदल २०१६ मध्ये आपल्या सरकारने UPI लाँच केला तेव्हा झाला. आज प्रत्येकजण त्याचा वापर करत आहे. इलेक्ट्रॉनिक पेमेंटच्या बाबतीत भारत सध्या नंबर वन देश आहे. जेव्हा तुम्ही डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर आलात, तेव्हा सर्वात आधी आवश्यक असलेली गोष्ट म्हणजे इलेक्ट्रॉनिक पेमेंट. अशा परिस्थितीत, माझ्या स्वप्नातील सर्वात मोठे आव्हान सरकारमुळे सोडवले गेले. यानंतर, इंटरनेटची आवश्यकता आहे. गेल्या काही वर्षांत, प्रत्येकाकडे इंटरनेटची सुविधा आहे आणि येणाऱ्या काळात ते वाढणार आहे. याशिवाय, अनेक लोकांकडे स्मार्टफोन, स्मार्ट टीव्ही आणि स्मार्ट उपकरणे आहेत. आता हे सर्व करणे माझ्यासाठी शक्य झाले.

मग मी विचार केला की माझ्या प्रयोगासाठी कोणता प्लॅटफॉर्म सर्वोत्तम असेल. मग मला वाटले की YouTube हे ते प्लॅटफॉर्म आहे कारण YouTube सर्वत्र आहे. जवळजवळ प्रत्येकाकडे YouTube उपलब्ध आहे. देशात आणि जगात मनोरंजनासाठी YouTube निवडणाऱ्या लोकांची संख्या खूप जास्त आहे. एक सर्जनशील व्यक्ती म्हणून, माझे स्वप्न आहे की माझा चित्रपट प्रत्येक भारतीयापर्यंत पोहोचावा, हे UPI, इंटरनेट आणि YouTube च्या संयोजनाने शक्य आहे. माझा चित्रपट प्रत्येक भारतीयापर्यंत पोहोचतो आणि तेही सहज. ते त्यांच्या स्वतःच्या वेळी, त्यांच्या स्वतःच्या ठिकाणी, परवडणाऱ्या किमतीत पाहू शकतात. मला वाटते की माझे स्वप्न आता पूर्ण झाले आहे.

या संभाषणादरम्यान आमिरसोबत युट्यूब इंडियाच्या कंट्री मॅनेजिंग डायरेक्टर गुंजन सोनी देखील उपस्थित होत्या.

YouTube हे एक मोफत प्लॅटफॉर्म आहे. तुम्हाला वाटते का की प्रेक्षक YouTube वर कंटेंट पाहण्यासाठी पैसे देण्यास प्राधान्य देतील?

बघा, गेल्या शंभर वर्षात आपण जे काही चित्रपट पाहत आलो आहोत, ते आपण नेहमीच ‘पे पर व्ह्यू’ वर पाहिले आहेत. याचा अर्थ असा की आपण थिएटरमध्ये जातो. आपण एकदा पैसे देऊन चित्रपट एकदाच पाहतो. आपण शतकानुशतके थिएटरमध्ये या मॉडेलचे अनुसरण करत आहोत. मी चित्रपटाचे हे मॉडेल YouTube वर आणत आहे. तुम्ही एकदा पैसे देऊन चित्रपट पाहू शकता. येथे तुम्ही संपूर्ण कुटुंबासह चित्रपट पाहू शकता जेणेकरून चित्रपटाचा खर्च आणखी कमी होईल.

ही एक अशी संकल्पना आहे ज्यामध्ये १०० लोक किंवा संपूर्ण गाव एकत्र चित्रपट पाहू शकते. जर आपण १०० रुपयांना मागणीनुसार व्हिडिओ देत असू, तर जर चार लोक तो पाहत असतील तर प्रत्येक व्यक्तीला २५ रुपये खर्च करावे लागतील. माझा प्रयत्न आहे की परवडणाऱ्या किमतीत जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत पोहोचावे जेणेकरून ते त्यांचा आवडता चित्रपट किंवा शो पाहू शकतील.

आज आपण एका चित्रपटापासून सुरुवात करत आहोत पण तुम्ही लघुकथा देखील अपलोड करू शकता. तुम्ही मालिका, अर्ध्या तासाचे शो, लघुकथा अपलोड करू शकता. येथे निर्माता प्रत्येक गोष्टीची किंमत ठरवू शकतो. तो किती पैसे गुंतवले आहेत, त्याच्या व्हिडिओंसाठी त्याला किती कमाई करायची आहे आणि त्याला किती पैसे द्यायचे आहेत हे तो ठरवू शकतो.

गेल्या काही वर्षांत एकत्र चित्रपट पाहण्याची संकल्पना कमी झाली आहे. अशा परिस्थितीत, तुमचा हिशोब किती बसतो?

बघा, प्रत्येक व्यक्तीला हे स्वतः ठरवायचे आहे. जर मला चित्रपटाची कंटेंट एकट्याने बघायची असेल तर मी तो एकट्यानेच पाहेन. आम्ही बनवलेला चित्रपट हा एक कौटुंबिक चित्रपट आहे. मला लोकांनी एकत्र बसून चित्रपट पाहावा असे वाटते. तुम्ही तुमच्या मुलांसोबत बसून तो पहावा असे मला वाटते. कुटुंबाने एकत्र बसून तो पहावा असे मला वाटते, खरं तर तुम्ही तुमच्या शेजाऱ्यांनाही आमंत्रित करावे असे मला वाटते. जर गावात एखाद्याकडे स्मार्ट टीव्ही असेल तर संपूर्ण गाव एकत्र बसून चित्रपट पाहू शकेल. मी या गोष्टीला खूप प्रोत्साहन देतो. आणि जितके जास्त लोक एकत्र बसून पाहतील तितके ते त्यांच्यासाठी परवडणारे होईल.

मी तुम्हाला सांगतो की दोन-तीन महिन्यांपूर्वी मी YouTube वर आमिर खान टॉकीज सुरू केले. मी हे नाव विचारात घेतले होते कारण मला माहित होते की काही काळानंतर हा चित्रपट योग्य वेळी या टॉकीजवर येईल. मी त्याला जनता का थिएटर असे नाव देखील दिले आहे. मी तयार केलेले आमिर खान टॉकीज तुमच्या खिशात, भिंतीवर आणि तुमच्या टेबलावर असू शकतात. मला प्रत्येक भारतीयाला असे वाटावे की हे त्यांचे थिएटर आहे आणि ते त्यांना हवे ते पाहू शकतात. आमिर खान टॉकीजवर मोफत कंटेंट देखील आहे. त्यात ‘सितारे जमीन पर’ देखील आहे.

येथे आमिर खान प्रॉडक्शनचे जुने चित्रपट देखील आहेत. माझ्या वडिलांचे जुने चित्रपट देखील तुम्हाला येथे मिळतील. तुम्हाला काय पहायचे आहे ते तुम्ही निवडू शकता. जर तुम्हाला मोफत कंटेंट पहायचे असेल तर तुम्ही ते देखील पाहू शकता.

अलिकडेच तुमचा ‘अंदाज अपना अपना’ हा चित्रपट पुन्हा प्रदर्शित झाला. आमिर खान प्रॉडक्शनचा कोणता चित्रपट तुम्हाला पुन्हा प्रदर्शित करायला आवडेल?

बघा, पुढच्या वर्षी ‘लगान’ २५ वर्षे पूर्ण करेल. पुढच्या वर्षी काहीतरी करण्याचा विचार करत आहोत. ज्या प्रेक्षकांना लगान खूप आवडतो त्यांनाही आनंद साजरा करण्याची संधी मिळाली. त्या काळात, आम्ही थिएटरमध्ये येण्याचा नक्कीच विचार करू.

२००१ मध्ये प्रदर्शित झालेला ‘लगान’ हा चित्रपट आमिर खान प्रॉडक्शनचा पहिला चित्रपट होता.

तू तुझ्या आधीच्या काही चित्रपटांमध्ये मार्गदर्शक म्हणून काम केले आहेस. हे नियोजन आहे की फक्त योगायोग आहे?

हा एक पूर्णपणे योगायोग आहे. मला आवडलेल्या कथा मी केल्या. तथापि, सितारे जमीन पर मध्ये, मी मार्गदर्शक नाही पण चित्रपटातील १० कलाकारांकडून मी शिकतो. ते या चित्रपटात माझे मार्गदर्शक आहेत.