9 मिनिटांपूर्वी
- कॉपी लिंक
बॉलिवूडच्या प्रसिद्ध अभिनेत्री जोहरा सहगल आजही त्यांच्या चित्रपटांसाठी आणि अतुलनीय व्यक्तिमत्त्वासाठी लक्षात ठेवल्या जातात, परंतु चित्रपटांमध्ये नाव कमावण्यापूर्वीच, जोहरा त्यांच्या निर्णयांमुळे चर्चेत होत्या.
जोहरा यांनी एक असा निर्णय घेतला होता जो त्या काळात सामान्य नव्हता आणि समाजाला किंवा त्यांच्या कुटुंबालाही तो मान्य नव्हता.
भारत आणि पाकिस्तान फाळणीपूर्वी जोहरा यांनी एका हिंदू तरुणाशी लग्न केले. त्याचे नाव कामेश्वर सहगल होते. तो त्यांच्यापेक्षा आठ वर्षांनी लहान होता. दोघांची भेट उत्तराखंडमधील अल्मोडा येथे उदय शंकर यांनी स्थापन केलेल्या नृत्य शाळेत झाली.
जोहरा यांचा जन्म २७ एप्रिल १९१२ रोजी सहारनपूर येथे मुमताजउल्लाह खान आणि नतीक बेगम यांच्या पोटी एका मुस्लिम कुटुंबात झाला.
द इंडियन एक्सप्रेसच्या वृत्तानुसार, जोहरा यांना पहिल्याच भेटीत कामेश्वरवर प्रेम झाले. त्यांच्या १०० व्या वाढदिवशी दिलेल्या मुलाखतीत जोहरा यांनी सांगितले होते की त्या कामेश्वरला १९४० मध्ये भेटल्या होत्या. तो इंदूरचा एक चित्रकार होता आणि त्याच नृत्य शाळेत प्रशिक्षण घेत होता.
जोहरा असेही म्हणाल्या,
तो खूप देखणा आणि प्रतिभावान होता. त्याने भात आणि बुरशी वापरून बनवलेल्या बर्मी झोपडीचे चित्र मला खूप आवडले. तो माझ्यापेक्षा लहान होता, पण त्यालाही माझ्याबद्दल अशीच भावना होती.
जोहरा आधीच एक प्रसिद्ध नृत्यांगना बनल्या होत्या. त्यांनी अनेक देशांमध्ये प्रवास केला होता आणि भारतातील प्रसिद्ध शास्त्रीय नर्तकांमध्ये गणना झाली होती. त्यानंतर, दोघेही एकमेकांना सुमारे दोन वर्षे ओळखत होते आणि त्यानंतर १९४२ मध्ये त्यांचे लग्न झाले. हा तो काळ होता जेव्हा देशात भारत छोडो आंदोलन सुरू होते.
जोहराचे पती कामेश्वर सहगल हे एक कलाकार, चित्रकार, नर्तक, नृत्यदिग्दर्शक आणि शास्त्रज्ञ होते.
जोहरा म्हणाल्या, “आमचे अलाहाबादमध्ये कोर्ट मॅरेज झाले होते. त्यावेळी रेल्वे लाईन आणि रस्ते बंद होते, त्यामुळे आमच्यासोबत फक्त एकच व्यक्ती होती.”
जोहरा यांना लग्न करणे सोपे नव्हते कारण त्या एका पारंपारिक मुस्लिम कुटुंबातील होत्या आणि नवरा हिंदू होता. त्यावेळी लोकांना हे धक्कादायक वाटले.
हॅटरफ्लायला दिलेल्या अलिकडच्या मुलाखतीत, जोहरा यांची पणतू आणि अभिनेत्री आयेशा रझा मिश्रा म्हणाली,
तिने (जोहरा) लग्न करण्याचा निर्णय घेतला, तेही तिच्यापेक्षा आठ वर्षांनी लहान असलेल्या एका हिंदू पुरूषाशी आणि ती स्वतः एका रूढीवादी मुस्लिम कुटुंबातून आली होती. कल्पना करा की त्या काळातील एक मुलगी तिच्या वडिलांना म्हणते की मी प्रेमात पडले आहे आणि मला लग्न करायचे आहे… आणि नंतर त्यांना सांगते की तो मुलगा एक नर्तक आहे, माझ्यापेक्षा लहान आहे आणि दुसऱ्या धर्माचा आहे. आमच्या कुटुंबासाठी हे खूप मोठे पाऊल होते.
लग्नानंतर, जोहरा आणि कामेश्वर यांनी लाहोरमध्ये ‘झोरेश’ नावाची एक कला संस्था उघडली.
हे हिंदू-मुस्लिम ऐक्याचे उदाहरण होते, परंतु काही वेळातच परिसरातील वातावरण बिघडू लागले.
त्यानंतर जोहरा आणि कामेश्वर यांना अचानक त्यांच्या मुलासह मुंबईला जावे लागले. तिथे दोघेही पृथ्वी थिएटरमध्ये सामील झाले. येथूनच जोहराला अभिनयाचे खरे व्यासपीठ मिळाले.
जोहरा यांना पद्मश्री (1998), कालिदास सन्मान (2001), संगीत नाटक अकादमी फेलोशिप (2004) आणि पद्मविभूषण (2010) प्रदान करण्यात आले.
२०१२ मध्ये हिंदुस्तान टाईम्सला दिलेल्या मुलाखतीत जोहरा यांनी पतीबद्दल सांगितले होते,
तो प्रत्येक कामात प्रतिभावान होता, कलाकार, होमिओपॅथ, नर्तक आणि स्वयंपाकी… पण त्यापैकी कोणत्याही कामात तो प्रसिद्ध होऊ शकला नाही.
कामेश्वर यांचे १९५९ मध्ये निधन झाले. जोहरा यांनी दीर्घ आयुष्य जगले आणि २०१४ मध्ये वयाच्या १०२ व्या वर्षी त्यांचे निधन झाले.
जोहरा यांनी आठ दशके बॉलीवूड आणि ब्रिटीश सिनेमांमध्ये काम केले. प्रमुख चित्रपटांमध्ये ‘नीचा नगर’, ‘अफसर’, ‘दिल से’, ‘वीर-जारा’, ‘सावरिया’, ‘चीनी कम’ आणि ‘बेंड इट लाइक बेकहम’ यांचा समावेश आहे.
जोहरा यांनी ‘द ज्वेल इन द क्राउन’, ‘तंदूरी नाईट्स’ आणि ‘अम्मा अँड फॅमिली’ या टीव्ही शोमध्येही काम केले.