दिल्ली विद्यापीठ (डीयू) पुन्हा एकदा कोर्स बदलाच्या मथळ्यांमध्ये आहे. यावेळी विद्यापीठाच्या पोस्ट ग्रॅज्युएट (पीजी) स्तरावर शिकवलेल्या राजकीय विज्ञान आणि इतिहासाच्या अभ्यासक्रमांमधील अनेक अध्याय काढून टाकण्याची शिफारस केली गेली आहे. विद्यापीठाच्या स्थायी समितीने (स्थायी समिती) धार्मिक, वैचारिक किंवा राजकीयदृष्ट्या संवेदनशील मानले जाणारे काही अध्याय काढून टाकण्याची सूचना केली आहे.
कोणते अध्याय काढण्याची शिफारस करतात?
राजकीय विज्ञानातून संभाव्य अध्याय काढला:
- ‘हिंदू राष्ट्रवाद: एक वाचक’ (ख्रिस्तोफ जाफरलॉट) – हिंदू राष्ट्रवादाची विचारसरणी दर्शविते.
- ‘नदीच्या पोटात’ (अमिता बावस्कर) – नर्मदा चळवळ आणि आदिवासींच्या हक्कांवर आधारित.
- ‘दक्षिण आशियातील सार्वजनिक धोरण’ – यात आदिवासींच्या कथित ‘हिंदूकरण’ वर चर्चा केली आहे.
- ‘रूटीन हिंसाचार’ (ग्यानंद्र पांडे)-यात गांधी-सांबरकर-गोलवाल्कारवरील उजव्या विचारसरणी आणि टिप्पण्यांचा समावेश आहे.
इतिहासामधून काढून टाकण्याची सूचना अध्याय:
- ‘हिंदू राजांमधील सुलतान’ (फिलिप बी. वॅग्नर) – विजयनगरमधील इस्लामिक प्रभाव प्रतिबिंबित करते.
- ‘इस्लामचा उदय आणि बंगाल फ्रंटियर’ (रिचर्ड ईटन)-बंगालमधील इस्लामच्या सामाजिक-आर्थिक विस्तारावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
विवादित विषय यापूर्वी देखील काढले गेले
महत्त्वाचे म्हणजे, जून २०२25 मध्ये, डीयूने पाकिस्तान, चीन आणि इस्लामशी संबंधित संपूर्ण पेपर ‘जागतिक राजकारण’ या विषयावरून काढण्याचा निर्णय घेतला होता. विद्यापीठाच्या प्रशासनाने असा युक्तिवाद केला की या विषयांमुळे विद्यार्थ्यांमध्ये वैचारिक संघर्ष आणि मतभेद होऊ शकतात.
विद्यापीठाचा युक्तिवाद काय आहे?
कोर्स पुनरावलोकन पॅनेल आणि विद्यापीठ प्रशासनाचा असा विश्वास आहे की हे विषय बर्‍यापैकी संवेदनशील आहेत आणि ते अभ्यासादरम्यान विद्यार्थ्यांमध्ये वाद किंवा तणाव निर्माण करू शकतात. म्हणूनच, शांतता आणि सकारात्मक शैक्षणिक वातावरण राखण्यासाठी त्यांना काढून टाकण्याची सूचना देण्यात आली आहे.
शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांमधील बंटी मत
डीयूच्या या हालचालीसंदर्भात शैक्षणिक जगात दोन मते तयार केली गेली आहेत. एकीकडे काही शिक्षकांचा असा विश्वास आहे की असे विषय काढून टाकणे शैक्षणिक स्वातंत्र्यावर प्रश्न उपस्थित करते, दुसरीकडे, काहीजण म्हणतात की विवादास्पद विषय टाळणे विद्यार्थ्यांच्या हिताचे आहे.
पुढे काय होईल?
सध्या हे अध्याय काढून टाकण्यासाठी अंतिम निर्णय घेण्यात आला नाही. विद्यापीठाच्या पुढील बैठकीत यावर औपचारिक निर्णय घेण्यात येईल. तोपर्यंत विद्यार्थी आणि शिक्षकांचे डोळे डीयूच्या निर्णयावर राहतील.
तसेच वाचन- एम.टेकच्या अभ्यासासाठी आपण शिक्षण कर्ज किती मिळवू शकता? ईएमआय आणि पेमेंटचा सोपा मार्ग जाणून घ्या
शिक्षण कर्जाची माहिती:
शिक्षण कर्जाची गणना करा ईएमआय