हरियाणातील भाजप नेते आणि अगदी मुख्यमंत्री नायबसिंग सैनी यांनी तंवर (वर) दलित काँग्रेससाठी बहिष्कृत का आहेत याचे उदाहरण म्हणून भडकावले होते. फाइल फोटो/पीटीआय
ज्या राज्यात ‘जाट विरुद्ध गैर-जाट’ हा मोठा मुद्दा आहे, त्या राज्यात दलित बुद्धिबळानेच 5 ऑक्टोबरच्या विधानसभा निवडणुकीपूर्वी राजकीय गती बदलली आहे.
हरियाणात दलित मतांसाठी चुरस आहे, विशेषत: मतदानाला अवघे दोन दिवस उरले आहेत. त्यांच्याकडे सुमारे 20% मते आहेत ज्यामुळे ते टीकात्मक का आहेत हे स्पष्ट करते आणि विजयाचा वास घेत असलेल्या काँग्रेसला कोणतीही संधी घ्यायची नाही.
त्यामुळे अशोक तन्वर या दलित नेत्याचा काँग्रेसमध्ये प्रवेश ही पक्षाने या दिशेने केलेली मोठी वाटचाल आहे. आणि तन्वर यांनी राहुल गांधींच्या उपस्थितीत पक्षात प्रवेश केल्याची खात्री काँग्रेसने केली.
विशेष म्हणजे तन्वर यांनी सिरसा येथील दलित नेत्या सेलजा यांच्या विरोधात निवडणूक लढवली होती, मात्र त्यांचा पराभव झाला होता. सेलजा यांनी गुरुवारी सोनिया गांधी यांची भेट घेतली आणि सूत्रांचे म्हणणे आहे की, 5 ऑक्टोबर रोजी होणाऱ्या महत्त्वाच्या मतदानाच्या दिवशी दलितांनी मोठ्या संख्येने काँग्रेसला मतदान करण्यासाठी बाहेर पडावे यासाठी पक्षाला पूर्ण पाठिंबा मिळावा यासाठी माजी काँग्रेस प्रमुखांनी त्यांच्याशी संपर्क साधला. किंबहुना, त्याहूनही अधिक म्हणजे, हरियाणातील भाजप नेते आणि अगदी मुख्यमंत्री नायबसिंग सैनी यांनी तन्वर यांना दलित हे काँग्रेससाठी बहिष्कृत का आहेत याचे उदाहरण म्हणून ठणकावले होते. इतकेच की, कुमारी सेलजा यांच्या काँग्रेसमधील नाराजीच्या प्रकाशात, भाजपने काँग्रेस आणि राहुल गांधींना त्यांच्या “दलितविरोधी मानसिकतेसाठी” हाक मारणे हा आणखी एक दारूगोळा होता.
ज्या राज्यात “जाट विरुद्ध गैर-जाट” हा मोठा मुद्दा आहे, तिथे या दलित बुद्धिबळानेच राजकीय गतिमानता बदलून टाकली आहे. त्याहूनही अधिक म्हणजे BSP-INLD आणि JJP-आझाद समाज पक्षानेही धोरणात्मक युती करून निवडणुकीच्या रिंगणात उडी घेतली आहे.
लोकसभेच्या पॅटर्ननुसार दलित त्यांना मतदान करतील, असा काँग्रेसचा अंदाज आहे. काँग्रेसला सुमारे 68% दलित मते मिळाली तर भारतीय जनता पक्षाला सुमारे 24% मते मिळाली. त्यामुळेच राहुल गांधी जात जनगणनेला धक्का देत आहेत आणि भाजपला दलितांची पर्वा नाही म्हणून उशीर होत आहे.
काँग्रेसने आपल्या सात हमी आणि जाहीरनाम्यात जात जनगणना आणि इतर मागासवर्गीयांसाठी क्रिमी लेयर वाढवण्याचे आश्वासन दिले आहे. ओबीसी आणि अनुसूचित जातीच्या विद्यार्थ्यांना अभियांत्रिकी आणि वैद्यकीय महाविद्यालयातील विद्यार्थ्यांना पूर्ण शिष्यवृत्ती देण्याचे आश्वासन देऊन भाजपनेही मागे न पडण्याचा निर्णय घेतला आहे.
दलितांबद्दलच्या राहुल गांधींच्या कथनाचा प्रतिकार करण्यासाठी, बहुजन समाज पक्षाने मायावतींचा पुतण्या आकाश आनंद याला काँग्रेस हा चुनावी (चुनावी) दलित पक्ष आहे, तर अस्ली (खरा) बसपा आहे, असे स्पष्ट केले आहे.
हे 20% आहे जे गेम चेंजर असल्याचे सिद्ध होऊ शकते. किमान काँग्रेसला तरी तशी अपेक्षा आहे.
