मणिपूर: सीमेवर मुक्तसंचार बंद; पण मॅनमारची घुसखोरी सुरू, मोरेह गेट बंद, बेकायदा प्रवेश सुरू

मणिपूरमध्ये मुक्तसंचारासंबंधी करार (एफएमआर) अंतर्गत भारत-म्यानमारमध्ये विनाविसा १६ किलोमीटर आत ये-जा करत होती. फेब्रुवारीमध्ये हा करार रद्द झाला. अजूनही मोरेह खाली मीमार्चे लोक बेकायदा ये-जा करतात. मारा जोडण्यासाठी अधिकृत प्रवेशद्वार आहे. ते दार गृहयुद्ध सुरू आहे. घुसखोरी साठी आसाम रायफल्सही चेहरे आहेत. इतर मॅनमारी मार्गे मोरेह मध्ये घुसत आहेत.

‘भास्कर टीमने तिथं इथं अस्तित्वाती क्षणी’ पाहणीच केली असे तर मोरेहमध्ये अनेकांनी व्यापाऱ्यांच्या व्यापाशीही चर्चा केली. एफएमआर काय आहे? तो कधी रद्द. आम्हाला ठाऊक नाही. आम्ही वर्षानुवर्षे भोगलो येथे येत आहोत. कधीही रोखले नाही. मोरेह कुकी बहुल क्षेत्र आहे. स्थानिक लोकांच्या सुरक्षेची उमेदवार त्यांच्या कथित सशस्र गटाची असते. अशी परिस्थिती पूर्ण असते. ते शतांग व क्वाथ गाव आहे. दोन्ही ठिकाणी अनेक चर्चा. आपली तुलना-आहेलख सांगितली नाही. मतेच एक शोंभू स्वालेन (बदललेले नाव) आपल्या संपर्कात आलेले मी ७ ४० ते १५० महिला, पुरुष म्हणाला. व्यापार करतात व ७.३० परत जातात. त्यांची देशता करत नाही किंवा आलेखपत्रही नाही. नदी पार मार्ग त्यांनी शोधले आहेत.

पोलिसाला सामान विकत नाहीत. मोरेहमध्ये एका पोलिस कमांडो (नाव सांगितले नाही.) तो म्हणाला, आम्ही तीन महिने येथे पत्रकार असतो. नंतर दोन व्यवहारांसाठी. पुन्हा आदानसंपादन व जीवनावश्यक सामान घरातून आणावे. माझे व्यापारी आम्हाला देत नाहीत.

३० वर्गात काटेरी कुंपण… भारत-माध्यमांत राज्यांत १६४३ अंतराची पाच सीमा आहे. मणिपूरमध्ये ३० वर्ग आहे. त्याच्या ३० वर्ग सीमेवर तारांचे काटेरी कुंपणी समाजात आले आहे.

शतांग मध्ये पाही मारण्याचे लोक.. सुमारे २५ हजार लोकसंख्येच्या मोरेहमध्ये ३५०० तामिळींचेही वास्तव आहे. या तामिळ समुदाय १९६४ पासून आराम. मणिक माऱ्याचे व्यापारी दिवसेंदिवस सामान विक्रीसाठी, येथे म्हणाले. १५० शतांगात वास्तव करू लागले आहेत. जुलैमध्ये अनेक लोकांना परत पाठवले आहेत. ते मोठ्याने मार्गे पुन्हा आले. मोरेह टेंगना उपोल आहे. अतिरिक्त उपयुक्त म्हणाले, आम्ही तुमचे आदेश दिले आहेत. मार्ग घुसखोरी मार्ग बंद करू.