महाराष्ट्रातील (maharashtra) 100 वर्षांची समृद्ध परंपरा असलेल्या गणेशोत्सवाला आता ‘राज्य महोत्सव’ (राज्य महोत्सव) चा दर्जा देण्यात आला आहे. या वर्षापासून, महाराष्ट्र सरकार या उत्सवात थेट सहभागी होईल आणि या उत्सवाला राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर प्रतिष्ठा मिळवून देण्यासाठी पावले उचलेल.
या उपक्रमाचा सविस्तर आराखडा आज महाराष्ट्र विधानसभेत सांस्कृतिक कार्य मंत्री अ‍ॅड. आशिष शेलार (ashish shelar) यांनी जाहीर केला.
सभागृहात दिलेल्या निवेदनात मंत्री आशिष शेलार म्हणाले, “महाराष्ट्र ही कला, संस्कृती आणि परंपरांनी समृद्ध भूमी आहे. संत, समाजसुधारक, महान नेते, योद्धे, आध्यात्मिक विचारवंत आणि सर्वसमावेशक वारशाने ते समृद्ध आहे.
दख्खनची ही पवित्र भूमी बौद्धिकदृष्ट्या चैतन्यशील आणि सामाजिकदृष्ट्या एकसंध राहिली आहे, जी राज्याच्या आर्थिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक प्रगतीचा पाया रचते. गणेशोत्सवाने या एकतेला चालना देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे.
घरगुती गणेशोत्सवाची (ganesh festival) शतकानुशतके जुनी परंपरा आणि दशकांपासून चालणारी सार्वजनिक गणेशोत्सव संस्कृती ही महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक आणि सामाजिक संस्कृतीचे अभिमानास्पद प्रतीक आहेत.”
“गणेशोत्सवाचे सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व जगाला कळले पाहिजे. आपल्या परंपरांना आधुनिकतेशी जोडण्याची, सांस्कृतिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण असलेल्या या व्यासपीठाला बळकटी देण्याची, सर्व भागधारकांना एकत्र करण्याची, पर्यटनाला चालना देण्याची, आपल्या समृद्ध विधी आणि चालीरीतींचे जतन करण्याची आणि जागतिक नकाशावर महाराष्ट्राला दृढपणे स्थापित करण्याची वेळ आली आहे. यासाठी, महाराष्ट्र सरकारने गणेशोत्सव हा राज्य उत्सव म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला आहे, जो महाराष्ट्राच्या विविध भौगोलिक आणि सांस्कृतिक परिदृश्यात साजरा केला जातो.”
“आधुनिक घटकांना स्वीकारत या उत्सवाचे पारंपारिक सार अबाधित ठेवण्यासाठी आणि राज्यातील प्रत्येक नागरिकाला प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे या उत्सवांशी जोडलेले वाटावे यासाठी, गणेशोत्सवाला राज्य उत्सव म्हणून घोषित करणे आवश्यक आहे. महाराष्ट्र सरकार यामध्ये सुविधाजनक आणि सक्षम करणारी भूमिका बजावेल.”
• गणेशोत्सवासाठी समर्पित राज्य महोत्सवाच्या लोगोचे प्रकाशन.
• महाराष्ट्राच्या समृद्ध कला, संस्कृती आणि परंपरांचे दर्शन घडवणारे राज्यव्यापी सांस्कृतिक कार्यक्रम केवळ महाराष्ट्रातच नव्हे तर राज्याबाहेर आणि परदेशातही मराठी लोकसंख्या असलेल्या ठिकाणी आयोजित केले जातील.
• गणेशोत्सवाचे महत्त्व यावर व्याख्यानमाला आयोजित केली जाईल.
• या काळात एक विशेष आध्यात्मिक नाट्य महोत्सव
• प्रमुख मंदिरे आणि सार्वजनिक गणेशोत्सव मंडळांचे थेट ऑनलाइन दर्शन घेण्यासाठी डिजिटल पोर्टलची निर्मिती.
• तालुका स्तरावर सर्वोत्तम सार्वजनिक गणेश मंडळांसाठी स्पर्धा आणि पुरस्कार.
• घरगुती आणि सार्वजनिक गणेशोत्सवाचे फोटो आणि व्हिडिओ क्लिप्स अपलोड करण्यासाठी एक व्यासपीठ विकसित करणे.
• गणेशाशी संबंधित परंपरा, कला आणि संस्कृती दाखवणाऱ्या चित्रपटांना विशेष मान्यता.
• गणेश थीम असलेली टपाल तिकिटे आणि स्मृतिचिन्हे प्रकाशित करणे.
• गणेशाशी संबंधित सामग्रीवर राज्यव्यापी रील स्पर्धा.
• उत्सवादरम्यान ड्रोन शो आयोजित केला जाईल.
• राष्ट्रीय जागरूकतेसाठी वर्तमानपत्रे, टीव्ही, रेडिओ आणि सोशल मीडियाद्वारे व्यापक माध्यमांचा प्रसार.
• आंतरराज्यीय आणि आंतरराष्ट्रीय पर्यटकांना आकर्षित करण्यासाठी विशेष उपक्रम.
• प्रमुख उत्सव स्थळांवर रोषणाई आणि सुशोभीकरण.
• भक्तीगीते आणि आरती सादर करणाऱ्या पारंपारिक भजन मंडळांना आर्थिक आणि भौतिक मदत.
• राज्यस्तरीय भजन स्पर्धेचे आयोजन
• आंतरराष्ट्रीय आणि राज्याबाहेरील पर्यटकांसाठी वाहतूक आणि सुविधांसह विसर्जन समारंभ व्यवस्था.
• महाराष्ट्रात शिक्षण घेणाऱ्या आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांना उत्सवांमध्ये सहभागी करून घेण्यासाठी कार्यक्रमांची सुरुवात.
या उपक्रमांची औपचारिक घोषणा मंत्री अ‍ॅड. आशिष शेलार यांनी विधानसभेत केली.
हेही वाचा